NjUJORK – Uticajni filmski kritičar Endru Saris jedan od najvećih zastupnika autorskog filma u SAD, preminuo je danas u 83. godini.
Saris je umro u bolnici na Menhetnu posle komplikacija nastalih zbog stomačnog virusa, rekla je njegova supruga, filmska kritičarka Moli Haskel.
Saris je postao poznat po tekstvima u Vilidž vojsu tokom 1960-ih i 1970-tih, kada je za mnoge film prestao da bude puka zabava, a postao predmet ozbiljnih rasprava kao što su to dugo bile slike ili književna dela.
Američka publika je, između ostalog i zahvaljujući Sarisu, otkrila strane režisere poput Federika Felinija i Ingmara Bergmana, ponovo otkrila dela klasičnih holivudskih majstora poput Hauarda Hoksa ili Džona Forda, ali i dočekala novi talas američkih stvaraoca poput Roberta Altmana i Martina Skorsezea.
Saris je počeo da piše za Vilidž vojs 1960. i tekstom iz 1962. „Beleške o teoriji autora” postao jedan od glavnih zastupnike autorskog filma prema kojem režiseri imaju glavnu reč u stvaranju filma.
Takođe je bio pionir u sastavljanju lista „top 10”, koje su kasnije postale opsesija medija i poznavaoca filmova.
Sam Saris je postao meta kritike kada ga je Polin Kael napala 1963. u eseju u u Njujorkeru navodeći da su njegove ideje maglovite i banalne, trivijalne i nezrele.
Saris je ipak bio vrlo cenjen i među drugim kritičarima, ali i među filmskim stvaraocima - 2001. je objavljena zbirka eseja „Građanin Saris” s tekstovima kritičara Rodžera Eberta i Dejvida Tomsona, ali i režisera Skorsezea, Džona Sejlsa i Bada Botičera
Skorseze je rekao da je Saris za njega „glavni učitelj” i da mu je pomogao da vidi „genijalnost u američkim filmovima”.
Tanjug